چاله های تصمیم گیری
خلاصه:
معمولاً وقتی که از انتخاب و تصمیممون پشیمون و ناراحت هستیم به این علت هست که قبل از تصمیم گیری، شرایط رو کامل بررسی نکرده بودیم. البته گاهی اوقات شکی که به تصمیم خود پیدا میکنیم به دلیل وسواس بیش از حد هم میتونه باشه. در این مواقع چه کار باید کنیم؟ همیشه موقع تصمیم‌گیری سعی کنید جوانب مختلف موضوع رو بررسی کنید اما پس از تصمیم‌گیری هیچ وقت خودتون رو اذیت نکنید و به گذشته فکر نکنید که چرا چنین تصمیمی گرفتم و ای کاش تصمیم بهتری می‌گرفتم. آگاهی از اینکه دقیقا چه چیزی ما رو وادار به تصمیم گیری های اشتباه می کنه، میتونه بهمون کمک می کنه تا احساسات و افکارمون رو در مسیر درستی هدایت کنیم. پس با شرایط و عواملی که منجر به تصمیم گیری های ضعیف می شن، آشنا بشید تا بتونید در آینده تصمیم های بهتری بگیرید.
آیا تا به حال شده که تصمیمی گرفته باشید و پس از مدتی یا حتی پس از چند ساعت یا چند دقیقه از تصمیمتون پشیمون شده باشید؟ یا مدام به درست بودن یا نادرست بودن اون تصمیم فکر کنید؟ مثلاً ممکنه تصمیم گرفته باشید که مبلمان خونه تون رو عوض کنید. بعد از سر زدن به چندین و چند فروشگاه بالاخره یک دست مبل انتخاب می کنید و می خرید. اما پس از پرداخت مبلغ ، درگیری ذهنی بین تصمیم درست و نادرست شما رو راحت نمی‌ذاره. فکر به اینکه آیا رنگ مبل با چیدمان سایر وسایل خونه هماهنگی داره یا نه؟ یا آیا مدل مبل به سبک خونه میاد یا نه؟ یا نکنه این مبل رو گرون خریدم؟ یا شاید با این مبلغ میتونستم میل بهتر و قشنگ تری بخرم.
شما اگر تو این شرایط بودید چه کار می کردید؟ اگر می‌شد زمان را به عقب برگرداند، چه تصمیمی می‌گرفتید؟ تصمیم شما در انتخاب مبل تغییر می‌کرد یا نه؟
چون هیچ فایده‌ای نداره. فقط سعی کنید از اون تصمیم تجربه کسب کنید تا در تصمیم‌گیری های آینده تون از اون تجربه‌ها استفاده کنید.
چاله ها و اشتباهات تصمیم‌گیری
بعضی عوامل هنگام تصمیم‌گیری باعث می‌شن که ما نتونیم درست و منطقی فکر کنیم و تصمیم‌گیری صحیح و به موقعی نداشته باشیم؛ این عوامل عبارتند از:
۱- ترس
یکی از عواملی که باعث میشه افراد از تصمیم‌گیری فراری باشند، ترس از تصمیم گیری هست. ترس از تصمیم‌گیری باعث میشه توانایی تشخیص و انتخاب راه‌حل صحیح رو نداشته باشیم.
ترس از تصمیم گیری یا فوبیای تصمیم گیری، باعث میشه ما جرات انتخاب یک گزینه رو از بین گزینه‌های موجود نداشته باشیم. جالب اینجاست که در بسیاری از این موارد، گزینه‌ی درست رو هم می‌تونیم تشخیص دهیم. اما عواملی از جمله کمال طلبی باعث ایجاد ترس در ما شده و مانع تصمیم گیری می شه و ممکنه برای فرار از تصمیم گیری‌های بزرگ، تصمیمهای کوچک و سطحی بگیریم و به اون تغییر کوچیک قانع بشیم. و این احتمالاً باعث میشه در آینده از تصمیمی که گرفتیم راضی نباشیم. یادتون باشه که ما با خرد کردن یک تصمیم به تصمیمهای کوچک‌تر، عملاً اصل اون تصمیم رو کنار گذاشته و سرگرم انتخاب های دیگه ای شدیم.
مثلاً فرض کنید شما دچار کمردرد مزمن شدید و پس از مراجعه و مشورت با چندین دکتر متخصص میدونید و مطمئن شدید که راهی جز عمل جراحی برای بهبودی و رفع درد مزبور نیست. اما ممکنه به دلایل مختلف مثلا ترس از عمل، هزینه عمل، مشغله زیاد یا هر دلیل دیگه ای تصمیم بگیرید که فعلاً عمل نکنید و این کار رو به تعویق بندازید یا حتی ممکنه به جای عمل، جلسات متعددی به فیزیوتراپی، آب درمانی یا موارد مشابه اختصاص بدید. در واقع شما در این شرایط فقط دارید از موضوع فرار می کنید و وقت و هزینه مضاعفی رو در این راستا هدر می دید. چون در نهایت شما رو به هدف اصلی که بهبودی دائمی هست نمیرسونه.
توجه کنید که ” کسی که تصمیم میگیره کاری رو فردا انجام بده، در واقع تصمیم گرفته که اون کار رو امروز انجام نده”.
۲- ارزیابی و تحلیل بیش از اندازه
اگر از افرادی هستید که برای حل یک مسئله بیش از اندازه به اون فکر می‌کنید، به احتمال زیاد هنگام برخورد با مشکلات بزرگتر هم دیرتر به نتیجه می‌رسید. این ویژگی میتونه باعث بشه که تصمیم‌گیری‌های نادرستی داشته باشید یا حتی باعث افزایش ترس شما بشه؛ طوری که ممکنه تصمیم گیری شما رو مختل کنه و نذاره اصلاً این کار رو انجام بدید. پس برای جلوگیری از تصمیم‌گیری اشتباه، از تحلیل کردن بیش از اندازه بپرهیزید.
۳- اعتمادبه‌نفس پایین
گاهی ممکنه تصور کنید که سایر افراد در مواقع حساس، بهتر از شما تصمیم گیری می‌کنن. برای رسیدن به موفقیت، خودتون رو باور داشته باشید؛ تمام نقاط قوت و نقاط ضعفتون رو شناسایی کنید؛ به نقاط قوتتون توجه کنید. همچنین شناسایی ضعف‌ها و محدودیت‌ها باعث میشه که تصمیم گیری‌های صحیحی داشته باشید.
۴- شک و تردید
شک و تردید بی‌صدا وارد قلب افراد میشه و اون‌ها رو به آدم های ترسو تبدیل میکنه. البته قطعاً منظور ما بی مهابا تصمیم گرفتن نیست ؛ چه بسا که یه مقدار شک و تردید میتونه خبلی مفید و کمک کننده هم باشه تا ما بهتر تصمیم بگیریم. اما شک و تردید های بیش از اندازه بخصوص برای عواملی که اهمیت زیادی ندار‌ن میتونه روند تصمیم گیری رو به کل مختل کنه.
۵- تنبلی و راحت‌طلبی
اکثر افراد دوست دارن در رفاه و آسایش باشن و به خودشون زحمت فکر کردن ندن؛ معمولاً افرادی که از روی تنبلی و راحت‌طلبی تصمیم‌گیری می‌کنن، همه راه‌حل‌ها رو در نظر نمی‌گیرن و فقط به راحت‌ترین راه‌حل فکر می‌کنن. بهتره برای داشتن تصمیم گیری درست و پیشرفت در زندگی، از روی تنبلی و راحت‌طلبی تصمیم‌گیری نکنید.
۶- عجله کردن
زمانی که با عجله تصمیم‌گیری می‌کنید، تمرکز زیادی ندارید؛ در این حالت بهتره ذهن خودتون رو آروم کنید و با تمرکز بیشتری تصمیم‌گیری کنید. عجله کردن باعث میشه شما همه راه‌حل‌ها رو پیدا نکنید و حتی تصمیم گیری اشتباهی داشته باشید.
۷- نظرسنجی از افراد زیاد
مسلماً، مشورت کردن با افراد آگاه کار بسیار به جایی هست؛ اما اگر از افراد زیادی اعم از متخصص و غیر متخصص نظرخواهی کنید، راه حل‌های زیاد و متفاوت شما رو سردرگم میکنه و با درگیر کردن ذهنتون باعث ایجاد شک و تردید در تصمیم‌گیری میشه. پس بهتره برای نظرسنجی به سراغ افراد کمتر اما با تجربه بالاتر برید.
۸- به تعویق انداختن تصمیم گیری با هدف جمع آوری اطلاعات بیشتر
گاهی مدت هاست که زمینه مورد نظر مشغول جمع آوری اطلاعات هستید اما کمال طلبی شما بهتون اجازه توقف جمع آوری اطلاعات رو نمیده. به یاد داشته باشید که گاهی هزینه های تصمیم نگرفتن بیشتر از هزینه های یک تصمیم اشتباهه.
9- منتظر تائید دیگران بودن
درسته که نداشتن اطلاعات کافی باعث تصمیم گیری‌های اشتباه می شه. بهتره برای تصمیم‌گیری صحیح، درباره موضوع مورد نظر تحقیق کنیم، کتاب‌های بیشتری مطالعه کنیم و با افراد با تجربه مشورت کنیم تا با استفاده از اون‌ها راه‌حل‌های منطقی پیدا کنیم. اما گاهی دلیل اینکه خیلی از ما مشورت می‌گیریم، ندونستن پاسخ نیست؛ بلکه ترسیدن از پذیرش عواقب تصمیممون هست.متاسفانه گاهی به دلیل اینکه دوست نداریم مسئولیت تصمیم اشتباهمون رو بپذیریم، به سراغ مشاور می‌ریم و اونقدر مشاورمون رو عوض میکنیم تا مشاوری پیدا کنیم که گزینه‌ی مورد نظرمون رو پیشنهاد و تائید کنه. حالا اگر تصمیم گیری درستو موفقیت آمیز بود، این تصمیم درست رو پای خودمون میزنیم و اگر نادرست بود، مشاور رو مقصر میدونیم.
اگر کسی واقعاً گزینه درست را ندونه یا اطلاعات کمی داشته باشه، منطقیه که سراغ مشاور بره .اما اگر پاسخ رو – تقریباً با قطعیت – میدونیم، به احتمال زیاد، مشورت گرفتن یکی از مکانیزمهای ما برای فرار از تصمیم گیری هست.
۱0- سماجت
سماجت یکی دیگه از عوامل تردید در تصمیم گیری‌هاست که باعث میشه متوجه راه حل‌های درست‌تر و منطقی‌تر نشید. سماجت زیاد باعث میشه که منطقتون رو از دست بدید و به جای موارد مهم روی چیزهایی تمرکز کنید که اهمیت زیادی ندار‌ن.
در این شرایط شما باید به شهود خود اطمینان کنید و از افراد مشاور مشورت بگیرید. در نهایت زمانی رو برای بازبینی تصمیم هاتون در نظر بگیرید .همچنین توجه کنید که نباید برای هر موضوع کوچکی نگران باشید؛ بررسی کنید که چه زمانی تصمیمتون کمترین ریسک رو داره.
پس قبل از گرفتن تصمیم نهایی، اهدافتون رو دوباره بررسی کنید. اگر باز هم کافی نبود و تصمیم براتون مشخص نشده بود و نتونستید با سبک سنگین کردن ذهنی به تصمیمتون برسید، نیاز به یک رویکرد سیستماتیک دارید.
در این رابطه آموزش تصمیم گیری چندمعیاره تا حد زیادی میتونه بهتون کمک کنه تا بهتر و علمی تر تصمیم بگیرید.
حرف آخر
زندگی ما پر از تصمیم گیری های مهمه که هر کدوم می تونه مسیر زندگی مون رو تغییر بده.
تصمیم ها مسیر زندگی ما رو عوض می کنن؛ یک تصمیم درست می تونه ما رو به اوج برسونه و یک تصمیم غلط می تونه ما رو توی چاله بندازه. بنابراین شناخت این چاله های تصمیم گیری میتونه بهمون کمک کنه تا بهتر و درست تر تصمیم بگیریم.
امیدوارم شما دوستان عزیز همیشه بهترین تصمیم ها رو در زندگی تون بگیرید و این تصمیم ها باعث رشد و پیشرفت شما در زندگی و کسب و کارتون شود.
پاسخ‌ها